Hội nghị tổng kết năm học 2020-2021, triển khai nhiệm vụ năm học 2021-2022

Sáng 28/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2020-2021 và triển khai nhiệm vụ năm học 2021-2022. Hội nghị tổ chức theo hình thức trực tuyến với điểm cầu trung tâm tại Văn phòng Chính phủ, kết nối với Bộ GDĐT, 63 tỉnh/thành phố và hơn 400 điểm cầu tại các cơ sở giáo dục đại học. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và chủ trì Hội nghị.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị

Dự Hội nghị có Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam; Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh; Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh; Bộ trưởng Bộ LĐ, TB&XH Đào Ngọc Dung; Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn; đại diện lãnh đạo các Bộ: Nội vụ, Văn hóa Thể thao và Du lịch, Tài chính, Bộ Y tế, Kế hoạch – Đầu tư; đại diện Ủy ban Trung ương MTTQVN, Trung ương Đoàn TNCSHCM.

Về phía Bộ GDĐT, có sự tham dự của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn; các Thứ trưởng: Nguyễn Hữu Độ, Nguyễn Văn Phúc, Phạm Ngọc Thưởng; Ngô Thị Minh, Hoàng Minh Sơn; đại diện lãnh đạo các Cục, Vụ, đơn vị trực thuộc Bộ. Cùng đại diện lãnh đạo địa phương, lãnh đạo các Sở GDĐT 63 tỉnh thành trên cả nước.

Thực hiện thành công mục tiêu kép

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, năm học 2020-2021 diễn ra trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt sự bùng phát của đại dịch Covid-19 tác động mạnh mẽ đến hoạt động của ngành Giáo dục, khiến nhiều giai đoạn học sinh không thể học trực tiếp tại trường. Trong bối cảnh đó, Giáo dục Việt Nam đã linh hoạt, chủ động chuyển trạng thái để thích ứng tình hình mới và thực hiện mục tiêu kép là: bảo đảm an toàn phòng dịch và hoàn thành các nhiệm vụ năm học đảm bảo chất lượng.

Ngành Giáo dục đã điều chỉnh kế hoạch năm học; vận dụng linh hoạt hình thức dạy học trực tuyến và học qua truyền hình; tinh giản chương trình GDPT học kỳ II; điều chỉnh quy định đánh giá cuối năm học. Trước diễn biến phức tạp, khó lường của dịch Covid-19, Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 được tổ chức thành 2 đợt, thí sinh bị ảnh hưởng bởi Covid được bổ sung vào đối tượng được xem xét đặc cách tốt nghiệp THPT. Công tuyển sinh cũng được điều chỉnh để phù hợp với việc tổ chức thi 2, đặc cách tốt nghiệp THPT và đảm bảo quyền lợi cho thí sinh.

Năm học 2020-2021 ghi dấu mốc quan trọng trong công tác hoàn thiện thể chế, tháo “nút thắt”, tạo hành lang pháp lý cho đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo. Việc rà soát quy hoạch, dồn dịch điểm trường lẻ, sáp nhập các trường có quy mô nhỏ thành hệ thống trường liên cấp có quy mô lớn hơn, tiếp tục được triển khai nhưng gắn với các điều kiện bảo đảm chất lượng. Cơ sở vật chất của các nhà trường có sự chuyển biến tích cực; về cơ bản đã đáp ứng nhu cầu thực hiện chương trình giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông, trong đó ưu tiên đầu tư một số hạng mục phục vụ triển khai CT GDPT 2018.

Công tác nâng cao chất lượng, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục các cấp, cũng như hoạt động rà soát, tuyển dụng, bố trí, sử dụng giáo viên đã được tích cực triển khai để đội ngũ được đảm đủ về số lượng, cơ cấu và đảm bảo chất lượng. Trong năm 2021 căn cứ số liệu thừa, thiếu giáo viên trên cơ sở dữ liệu dữ liệu ngành, Bộ GDĐT đề xuất bổ sung khoảng 30.000 biên chế, gồm 20.000 biên chế giáo viên cho các môn học mới cấp tiểu học, cấp THPT và 10.000 biên chế giáo viên mầm non cho các tỉnh vùng sâu, vùng xa khó khăn, vùng dân tộc thiểu số.

Các đại biểu dự Hội nghị

Trong một năm học với nhiều thách thức, chất lượng Giáo dục mầm non, Giáo dục phổ thông (GDMN, GDPT) và Giáo dục đại học đều có sự chuyển biến. Phối hợp với các địa phương, ngành Giáo dục đã triển khai nhiều giải pháp đảm bảo điều kiện thực hiện chương trình GDMN. Trong đó ngành đặc biệt quan tâm xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện; củng cố, duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập GDMN cho trẻ em 5 tuổi, phát triển GDMN cho trẻ em dưới 5 tuổi.

Việc triển khai CT GDPT 2018 đối với lớp 1, được hoàn thành đúng kế hoạch, đảm bảo chuẩn đầu ra và yêu cầu cần đạt của chương trình. Học sinh lớp 1 học theo chương trình, sách giáo khoa được đánh giá là có nhiều điểm vượt trội hơn các khoá học trước. Kết quả này tạo động lực lớn cho đội ngũ nhà giáo và sự đồng thuận của cha mẹ học sinh trong triển khai thực hiện tiếp chương trình.

100% học sinh tiểu học, THCS, THPT đã hoàn thành chương trình giáo dục. 96,88% thí sinh dự thi đợt 1 hoàn thành tốt nghiệp THPT. 12.000 học sinh thuộc diện xét đặc cách tốt nghiệp được tạo điều kiện để tham gia xét tuyển đại học. 37/37 học sinh Việt Nam tham các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế đều đoạt giải với 12 huy chương Vàng, 13 huy chương Bạc, 10 huy chương Đồng và 2 Bằng khen.

Giáo dục đại học có cải thiện rõ rệt với 5 cơ sở lọt vào tốp các đại học tốt nhất thế giới theo các bảng xếp hạng quốc tế có uy tín, vượt mục tiêu năm 2025 của Đề án nâng cao chất lượng giáo dục đại học giai đoạn 2019-2025. Số lượng công bố quốc tế của các cơ sở giáo dục đại học gia tăng nhanh. Chính sách tự chủ cũng tạo đà cho giáo dục đại học phát triển, cung cấp cho người học những chương trình và môi trường học tập chất lượng, đáp ứng các yêu cầu ngày càng đa dạng về nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao của xã hội.

Ở đâu có học sinh, ở đó phải có giáo viên

Bên cạnh các kết quả đạt được, báo cáo do Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn trình bày tại Hội nghị cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong năm học 2020-2021 như việc sắp xếp, quy hoạch mạng lưới trường lớp có nơi còn cơ học, chưa phù hợp; còn tình trạng thừa, thiếu cục bộ giáo viên; chất lượng đội ngũ không đồng đều. Tỷ lệ chi ngân sách nhà nước cho toàn ngành Giáo dục năm 2021 chỉ đạt khoảng 17,3% chi ngân sách cả nước, chưa đạt tỷ lệ theo quy định.

Giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng làm việc chưa được chú trọng đúng mức; kỷ luật, kỷ cương quản lý trường, lớp ở nhiều nơi còn buông lỏng. Chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Việc triển khai tự chủ ĐH nhiều nơi còn lúng túng… Dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp cũng ảnh hưởng đến chất lượng dạy học…

Nhiều ý kiến thẳng thắn đã được trao đổi tại Hội nghị, trong đó thừa thiếu giáo viên trở thành vấn đề được nhiều địa phương đề cập. Ông Nguyễn Đức Trung – Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho biết, địa phương này đang thiếu gần 8 nghìn giáo viên, tập trung chủ yếu ở bậc mầm non và tiểu học, gây khó khăn cho ngành Giáo dục trong đảm bảo các hoạt động tổ chức dạy học. Vì vậy, đề Bộ GDĐT phối hợp với Bộ Nội vụ xem xét, tham mưu trình Chính phủ bổ sung biên chế giáo viên cho Nghệ An.

Cùng chung khó khăn về thiếu giáo viên, bà Y Ngọc – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum chia sẻ, thiếu biên chế giáo viên đang gây khó khăn trong triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt là dạy học 2 buổi/ngày. Theo thống kê, năm học 2021-2022, tỉnh Kon Tum còn thiếu 1.696 người, nhất là giáo viên Tiếng Anh, Tin học cho năm học 2022-2023 ở các địa bàn vùng sâu vùng xa.

Thủ tướng trò chuyện với các đại biểu bên lề Hội nghị

Cùng với vấn đề giáo viên, các địa phương còn trao đổi về nhiều giải pháp trong quy hoạch, sắp xếp trường lớp. Gọi quá trình dồn dịch, sắp xếp trường lớp được thực hiện từ năm 2014 đến nay của tỉnh Quảng Ninh là “cuộc cách mạng”, bà Nguyễn Thị Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho hay, đã có 28 trường, hàng trăm điểm trường với gần 900 lớp học được giảm, qua đó giảm áp lực biên chế giáo viên, nâng cao chất lượng giáo dục, học sinh vùng sâu vùng xa có điều kiện học tập hòa nhập tốt hơn trong môi trường bán trú.

Quảng Ninh cũng giống các địa phương khác là áp lực về thiếu giáo viên, để giải quyết vấn đề này, tỉnh đã thực hiện đồng bộ một số giải pháp như điều động từ nơi thừa sang nơi thiếu; bố trí giáo viên có giờ quy đổi hợp lý; bố trí kinh phí trả thêm giờ cho giáo viên; thuê giáo viên cùng chuyên ngành từ các trường cao đẳng, đại học trên địa bàn về giảng dạy, nhất là các môn về nghệ thuật…

Trước nhiều ý kiến địa phương đề cập đến vấn đề thiếu giáo viên, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh nguyên tắc: Ở đâu có học sinh, ở đó phải có giáo viên. Ở đâu có học sinh, ở đó phải có trường lớp. Bất cứ học sinh nào đến tuổi đi học, đến tuổi đến trường phải được bảo đảm quyền lợi một cách cao nhất. Tuy nhiên, cần nghiên cứu kỹ để cơ cấu lại hệ thống trường lớp, cơ cấu lại đội ngũ giáo viên sao cho phù hợp, hiệu quả, tiết kiệm, phù hợp với tình hình cụ thể từng địa bàn, từng đối tượng, từng khu vực.

An toàn trường học gắn với tiêm vaccine

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhắc lại bối cảnh đặc biệt hiện nay khi đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp trên toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội. Ở nước ta, nhiều địa phương đang phải thực hiện giãn cách xã hội, nhân dân đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn về vật chất và tinh thần.

Chúng ta phải xác định rõ năm học mới và những năm học tới còn rất nhiều khó khăn, thách thức, nhiều vấn đề mới, phức tạp chưa thể hình dung hết. Do đó, cần nhìn nhận khách quan tình hình, không chủ quan, lơ là, thỏa mãn, phải xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, bám sát thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo, thống nhất nhận thức, quyết liệt hành động để thực hiện các nhiệm vụ.

“Chỉ còn ít ngày nữa là năm học mới bắt đầu. Đây là thời điểm mỗi giáo viên, học sinh, sinh viên háo hức, các phụ huynh mong chờ ngày tựu trường sau kỳ nghỉ hè vất vả, nhưng có lẽ nhiều nơi, nhiều địa phương trên cả nước chưa thực hiện được. Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ thấu hiểu, chia sẻ những vất vả, khó khăn của cả ngành giáo dục, của hơn 24 triệu học sinh, sinh viên, hàng triệu nhà giáo, hàng chục triệu phụ huynh học sinh”, Thủ tướng nói, đồng thời cho rằng, cần có những giải pháp trước mắt, kịp thời cho năm học mới với sự cố gắng cao nhất, quan tâm sâu sắc nhất đến tất các thầy cô giáo, học sinh, sinh viên trong thời khắc khó khăn này.

Nhìn nhận một số kết quả đạt được của ngành Giáo dục trong năm học 2020-2021, Thủ tướng đề cập đến dấu ấn trong gỡ nút thắt về cơ chế chính sách cho đổi mới giáo dục; Kỳ thi tốt nghiệp THPT được tổ chức sát tình hình, đảm bảo các yêu cầu về chống dịch và được xã hội đánh giá cao; kết quả của học sinh Việt Nam tại các kỳ Olympic khu vực, thế giới với 37/37 học sinh có giải thưởng; vị trí của đại học Việt Nam trên các bảng xếp hạng uy tín thế giới; tinh thần tham gia chống dịch của các trường y dược…

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

“Thay mặt Đảng, Nhà nước, Chính phủ, tôi biểu dương những thành tựu chung của toàn ngành Giáo dục trong năm học vừa qua. Hôm nay, tại hội nghị trực tuyến với nhiều điểm cầu, tôi cũng muốn các đồng chí chuyển tải thông điệp về sự ghi nhận, đánh giá cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đến toàn thể các thầy cô giáo, các nhà quản lý giáo dục trên toàn quốc đã vượt qua nghịch cảnh để thực hiện tốt sự nghiệp trồng người”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Đánh giá cao việc ngành Giáo dục đã từng bước và quyết liệt thực hiện các giải pháp để đổi mới toàn diện nâng cao chất lượng giáo dục ở tất cả các cấp học với phương châm “lấy học sinh làm trung tâm”, Thủ tướng đề nghị tiếp tục nghiên cứu thấu đáo mối quan hệ tổng thế “lấy học sinh là trung tâm, lấy trường học làm nền tảng, lấy giáo viên làm động lực”. Đồng thời, chú trọng phát triển con người để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Trước khó khăn, tác động lớn của dịch bệnh tới nhiều gia đình, Thủ tướng yêu cầu cần triển khai chính sách miễn giảm học phí để đảm bảo không cháu nào bị thất học sau dịch hoặc vì nghèo mà không thể đến trường. Những giáo viên bị ảnh hưởng do trường đóng cửa, nhất là giáo viên mầm non thuộc các trường tư thục cũng cần được quan tâm hơn nữa. Thủ tướng đề nghị, Bộ Tài chính, Bộ LĐTB&XH nghiên cứu có chính sách hỗ trợ thêm cho giáo viên và học sinh trong các trường hợp đặc thù một cách phù hợp.

Một việc nữa cũng được Thủ tướng đề nghị các đại biểu quan tâm, đó là trong đại dịch, nhiều gia đình không có thu nhập nên ảnh hưởng đến bữa ăn và chế độ dinh dưỡng của các cháu, đặc biệt là độ tuổi đang phát triển. Vì vậy, cần có chính sách hỗ trợ các trường bổ sung dinh dưỡng bữa ăn bán trú hoặc hỗ trợ thực phẩm bổ sung dinh dưỡng để phát triển thể chất tốt hơn cho các cháu. Thủ tướng cũng yêu cầu các tỉnh, thành phố nghiên cứu, duy trì, phát triển mô hình bán trú dân nuôi phù hợp với điều kiện địa phương.

Về kế hoạch của năm học 2021-2022, Thủ tướng cho biết, Chính phủ sẽ có giải pháp năm học mới đảm bảo an toàn trường học gắn với tiêm vaccine, trong đó giao Bộ Y tế phối hợp với Bộ GDĐT triển khai tiêm vaccine cho trẻ em. Bộ Y tế quy định độ tuổi tiêm các loại vaccine để tính toán phân bổ, có kế hoạch tiêm vaccine phù hợp. “Chúng ta làm tất cả nhưng gì có thể làm được để các cháu được tiêm vacicne”, Thủ tướng nhấn mạnh. Đồng thời, yêu cầu các địa phương tiếp tục rà soát, bổ sung sớm cho những nơi thiếu vaccine cho giáo viên.

Các địa phương không có dịch chủ động phương án cho học sinh quay lại trường học nhưng có biện pháp kiểm tra, sàng lọc, đảm bảo môi trường và có biện pháp phòng chống dịch phù hợp, không chủ quan, lơ là, mất cảnh giác, không thỏa mãn với những kết quả đã đạt được. Đối với “vùng đỏ” và “vùng vàng”, giải pháp trước mắt là học sinh vẫn phải học trực tuyến. Bộ GDĐT cần có hướng dẫn cụ thể, có chương trình dạy và học phù hợp. Lãnh đạo địa phương cần hết sức lưu tâm dành các nguồn lực để hỗ trợ các trường hợp học sinh khó khăn không có phương tiện học tập trực tuyến, đảm bảo sự công bằng trong học tập.

Thủ tướng cũng yêu cầu ngành Giáo dục một số việc cụ thể khác như: giảm tình trạng dạy thêm, học thêm; có giải pháp để học sinh thích học môn Lịch sử, tìm hiểu truyền thống văn hóa, các giá trị tốt đẹp của dân tộc, của cha ông ta và tăng cường việc dạy học ngoại ngữ gắn với đổi mới, sáng tạo trong cách dạy, cách học học; biến thách thức thành cơ hội để thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo. Bộ GDĐT cũng cần sớm công bố phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2022 phù hợp với tình hình dịch bệnh phức tạp và phương án các năm tiếp theo để giáo viên và học sinh có thời gian chuẩn bị.

“Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “Vì lợi ích 10 năm phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm phải trồng người”. Các đồng chí đang thực hiện trọng trách vô cùng vinh dự của sự nghiệp “trồng người” dẫu còn nhiều khó khăn, vất vả. Nhân dịp năm học mới, tôi xin chúc và mong các đồng chí với trí tuệ, sự nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm ra sức xây dựng nền giáo dục ngày càng phát triển, tất cả vì thế hệ trẻ, tất cả vì học sinh thân yêu, tất cả vì một Việt Nam “sánh vai với các cường quốc năm châu”, một Việt Nam thịnh vượng và hạnh phúc”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Tăng cường thực nghiệp, thực chất, thực học trong giáo dục

Thay mặt ngành Giáo dục và lãnh đạo Bộ GDĐT, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã tiếp thu đầy đủ những chỉ đạo của Thủ tướng và cho biết sẽ cụ thể hóa thành các chương trình, kế hoạch công tác cụ thể để thực hiện có hiệu quả trong năm học 2021-2022 và các năm tiếp theo. Quyết tâm khắc phục những tồn tại, hạn chế, thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Trung tâm Truyền thông Giáo dục