Luật Quản lý, sử dụng tài sản công với những điểm mới chủ yếu và triển khai thực hiện trong thời gian đến

Luật Quản lý, sử dụng tài sản công với những điểm mới chủ yếu và triển khai thực hiện trong thời gian đến

Th.S Lê Thanh Hùng

Trưởng phòng KH-TC

Ngày 21/6/2017, Quốc hội đã thông qua Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (sau đây viết tắt là Luật QLSDTSC 2017), có hiệu lực từ 01/01/2018 và thay thế cho Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước năm 2008 (sau đây viết tắt là Luật QLSDTSNN 2008), nhằm thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước về xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng, huy động, khai thác, sử dụng tiết kiệm có hiệu quả nguồn lực từ tài sản công để phát triển kinh tế-xã hội; mở rộng phạm vi điều chỉnh bảo đảm quản lý chặt chẽ và sử dụng hiệu quả tất cả các loại tài sản công; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các luật có liên quan.

1. Những điểm mới chủ yếu của Luật QLSDTSC 2017

– Thứ nhất, mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật: Luật QLSDTSNN 2008 chỉ điều chỉnh chế độ quản lý, sử dụng tài sản nhà nước khu vực hành chính sự nghiệp, chưa bao quát hết các loại tài sản công cần quản lý, dẫn tới chưa nắm được tổng thể nguồn lực từ tài sản công để có kế hoạch, biện pháp quản lý, khai thác phù hợp, thì Luật QLSDTSC 2017 đã điều chỉnh tới tất cả các loại tài sản công được quy định tại Điều 53 Hiến pháp năm 2013, bao gồm: Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản do Nhà nước đầu tư, quản lý là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.

– Thứ hai, ngoài việc xác định vai trò của tài sản công là để phục vụ cho công tác quản lý của nhà nước và cung cấp các dịch vụ công cho xã hội, thì Luật QLSDTSC 2017 bổ sung nội dung xem tài sản công là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế – xã hội. Theo đó quy định các hình thức, phương thức khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công bao gồm: Giao quyền sử dụng tài sản; cấp quyền khai thác tài sản; cho thuê, chuyển nhượng quyền khai thác, quyền sử dụng tài sản; góp vốn, liên doanh, liên kết; sử dụng tài sản để thanh toán các nghĩa vụ của Nhà nước; bán, thanh lý tài sản; các hình thức khác theo quy định của pháp luật.

Đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) được sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh, cho thuê là nội dung nổi bật nhất, với các quy định: Tài sản được giao, đầu tư mua sắm thực hiện nhiệm vụ Nhà nước giao nhưng chưa sử dụng hết công suất; Tài sản không do ngân sách Nhà nước đầu tư được mua sắm theo dự án do cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt để phục vụ hoạt động kinh doanh, cho thuê; Được cơ quan, người có thẩm quyền cho phép; Không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ do Nhà nước giao; Không làm mất quyền sở hữu về tài sản công; Bảo toàn và phát triển vốn, tài sản Nhà nước giao; Sử dụng tài sản đúng mục đích được giao, được đầu tư xây dựng, mua sắm; phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị; Phát huy công suất và hiệu quả sử dụng tài sản; Tính đủ khấu hao tài sản cố định, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về thuế, phí, lệ phí và các nghĩa vụ tài chính khác với Nhà nước theo quy định của pháp luật; Thực hiện theo cơ chế thị trường và tuân thủ các quy định của pháp luật có liên quan.

Đối với ĐVSNCL trong lĩnh vực giáo dục – đào tạo, tài sản công được sử dụng vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết gồm: (a) Tài sản phục vụ cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đơn vị (hoạt động giảng dạy, học tập, thực hành, nghiên cứu khoa học và các hoạt động khác theo quy định về chức năng, nhiệm vụ của đơn vị được cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt); (b) Tài sản phục vụ hoạt động phụ trợ, hỗ trợ trực tiếp cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ (cung cấp dịch vụ ăn uống, trông, giữ xe cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, học sinh, sinh viên của đơn vị, khách đến giao dịch, công tác; giới thiệu, trưng bày, kinh doanh giáo trình, tài liệu tham khảo, sách, báo, ấn phẩm và các thiết bị đồ dùng học tập phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu của giáo viên, học sinh, sinh viên; nhà lưu trú cho học viên).

– Thứ ba, bổ sung quy định về giám sát của cộng đồng đối với việc quản lý, sử dụng tài sản công để bảo đảm việc sử dụng, khai thác tài sản đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả, công khai, minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình.

– Thứ tư, bổ sung quy định về việc xử lý vi phạm pháp luật về tài sản công và trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra vi phạm.

– Thứ năm, bổ sung các quy định để đảm bảo việc ban hành tiêu chuẩn, định mức được chặt chẽ, công khai, minh bạch. Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm tuân thủ, giám sát, kiểm tra việc thực hiện tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công trong toàn bộ quy trình đầu tư xây dựng, mua sắm, sử dụng, khai thác, xử lý tài sản công.

– Thứ sáu, bổ sung một số hình thức mới trong đầu tư xây dựng, mua sắm, sử dụng, xử lý tài sản công bao gồm: Mua sắm tập trung; đầu tư xây dựng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp theo hình thức đối tác công tư (PPP), khoán kinh phí sử dụng tài sản công; huy động vốn để đầu tư xây dựng, mua sắm tài sản tại ĐVSNCL; ghi giảm tài sản do nguyên nhân bất khả kháng; thuê quản lý vận hành tài sản công.

– Thứ bảy, điều chỉnh chế độ quản lý, sử dụng tài sản là bất động sản đã giao cho các tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp: cho phép các tổ chức được khai thác như ĐVSNCL tự chủ, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản.

– Thứ tám, đối với tài sản kết cấu hạ tầng: Tất cả các tài sản kết cấu hạ tầng đều phải được giao cho đối tượng quản lý để xác định chủ thể chịu trách nhiệm trước Nhà nước trong quản lý đối với loại tài sản này. Quy định các phương thức khai thác tài sản kết cấu hạ tầng; chế độ quản lý, sử dụng đối với tài sản kết cấu hạ tầng được đầu tư theo hình thức PPP về các nội dung: Bàn giao tài sản kết cấu hạ tầng để thực hiện dự án PPP, chế độ báo cáo, chuyển giao tài sản kết cấu hạ tầng theo hợp đồng PPP cho Nhà nước.

– Thứ chín, quy định một số nội dung quản lý đối với tài sản công do Nhà nước giao cho doanh nghiệp quản lý.

– Thứ mười, quy định các nguyên tắc chung nhất trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên; cụ thể hóa các hình thức, phương thức khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai, tài nguyên (với vị trí là một loại tài sản công quan trọng). Quy định việc hình thành hệ thống thông tin về tài sản công và Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công, trong đó có hệ thống giao dịch điện tử về tài sản công để thực hiện các giao dịch về tài sản công trực tuyến.

2. Nội dung thực hiện quy định về quản lý, sử dụng tài sản công trong thời gian đến

Trên cơ sở Luật QLSDTSC 2017 và các văn bản dưới Luật, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum ban hành Công văn số 620/UBND-KT ngày 16/3/2018 về việc triển khai thi hành Luật QLSDTSC 2017, trong đó chỉ đạo các cơ quan nhà nước và ĐVSNCL trên địa bàn tỉnh triển khai thực hiện các nội dung sau:

– Nghiên cứu, phổ biến các nội dung Luật QLSDTSC 2017 và các văn bản dưới Luật đến cán bộ, công chức, viên chức thuộc cơ quan, đơn vị, địa phương.

– Xây dựng, chỉnh lý hoặc ban hành mới Quy chế QLSDTSC thuộc phạm vi quản lý; đảm bảo quản lý, sử dụng tài sản công; xử lý tài sản công được giao theo Nghị định 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017 của Chính phủ quy định việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công.

– Xác định giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị tài sản của cơ quan, tổ chức, đơn vị theo Nghị định số 151/2017/NĐ-CP ngày 26/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật QLSDTSC.

– Rà soát, đề xuất danh mục tài sản mua sắm tập trung, gửi cấp có thẩm quyền quyết định danh mục tài sản mua sắm tập trung theo quy định.

Thực hiện tốt các quy định của Nhà nước về QLSDTSC sẽ huy động tổng nguồn lực tài sản công, đưa tài sản công trở thành nguồn lực tài chính quan trọng để phát triển kinh tế – xã hội, trong đó có ngành giáo dục và đào tạo.

Tài liệu tham khảo

Luật Quản lý, sử dụng tài sản công số 15/2017/QH14 ngày 21/6/2017.

Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước số 09/2008/QH12 ngày 03/6/2008.

Nghị định 167/2017/NĐ-CP 31/12/2017 của Chính phủ quy định việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công.

Nghị định số 151/2017/NĐ-CP 26/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Thông tư số 144/2017/TT-BTC ngày 29/12/2017 của Bộ Tài chính hướng dẫn một số nội dung của Nghị định số 151/2017/NĐ-CP ngày 26/12/2017 của Chính phủ.

Nghị định số 152/2017/NĐ-CP ngày 27/12/2017 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp.

Quyết định số 50/2017/QĐ-TTg ngày 31/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng máy móc, thiết bị.